Dysplazja stawu biodrowego jest poważnym schorzeniem układu kostnego występującym u dużego odsetka psów ras dużych i sporadycznie u psów małych. Diagnozuje się ją jako wadę rozwojową stawu biodrowego psa, która sprawia, że poruszanie się jest bolesne, a w skrajnych przypadkach normalne chodzenie jest niemożliwe. Właściciele dużych psów muszą być świadomi ryzyka i objawów, aby zapewnić swoim pupilom jak najszczęśliwszą i najzdrowszą przyszłość.
Podobnie jak ludzie, psy posiadają tzw. staw kulowo-panewkowy, który łączy miednicę z górną częścią kości udowej (tylna łapa). U psów o prawidłowej budowie kości, "kulista" część kości udowej jest dobrze osadzona w panewce miednicy. Kula płynnie obraca się w obrębie panewki, umożliwiając szeroki zakres ruchu. U psów z dysplazją stawów biodrowych problem dotyczy albo kuli, albo panewki, albo obu tych części. Z jakiegokolwiek powodu te dwie części nie pasują do siebie tak, jak powinny. W przypadku niektórych psów winna jest zdeformowana główka kości udowej, u innych zaś dochodzi do spłycenia panewki stawu biodrowego. W obu przypadkach, staw ociera się, zgrzyta i ogranicza ruch.
Przyczyny
Genetyka
Jako choroba dziedziczna, dysplazja stawów biodrowych jest przekazywana rodzinnie. Jest to choroba genetyczna, ale nie zawsze jest przekazywana w linii prostej. Zarówno matka, jak i ojciec mogą być zdrowi, ale kombinacja markerów genetycznych może prowadzić do dysplazji stawów biodrowych u ich szczeniąt. Psy ras dużych i olbrzymich są najbardziej narażone na ryzyko z uwagi na to, że szczenięta rosną bardzo szybko. Owczarki niemieckie, Duńczyki, Labradory i bernardyny mają wysokie ryzyko rozwoju dysplazji stawu biodrowego.
Środowisko
Poza rasą i genetyką, pewne czynniki środowiskowe również przyczyniają się do nieprawidłowego funkcjonowania stawów.
- Niewłaściwadieta: Szczenięta, szczególnie dużych ras, wymagają specyficznej diety, która wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój. Większość karm dla szczeniąt dużych ras posiada receptury dostosowane do zapobiegania nadmiernemu wzrostowi i zapewnienia zdrowego rozwoju stawów.
- Nadwaga: Otyłość dodatkowo obciąża stawy psa i może zwiększać jego predyspozycje do dysplazji stawów biodrowych. Ważne jest, aby dorosłe psy stosowały zdrową dietę, która pozwoli utrzymać ich wagę w ryzach.
- Nieodpowiednie ćwiczenia: Niewystarczająca ilość ruchu może powodować przybieranie na wadze, ale możliwe jest również, że pies wykonuje zbyt dużo ćwiczeń. Zbyt intensywny wysiłek fizyczny u rosnącego szczeniaka może prowadzić do problemów ze stawami. Związek Kynologiczny zaleca pięć minut ciągłych ćwiczeń na każdy miesiąc życia szczeniaka. Kiedy szczeniaki będą już w pełni rozwinięte, będą miały więcej swobody, aby biegać tak daleko i tak szybko, jak tylko zechcą.
Objawy
U psów objawy dysplazji stawu biodrowego mogą wystąpić już w wieku czterech miesięcy, mogą też pojawić się w późniejszym okresie życia i być związane z chorobą zwyrodnieniową stawów. Nasilenie objawów stopniowo wzrasta wraz z upływem czasu, a wczesne oznaki mogą być trudne do wykrycia. Naturalna skłonność psów do znoszenia bólu ze stoicką obojętnością i ich niezdolność do rozmowy z właścicielami sprawiają, że zauważenie objawów jest jeszcze większym wyzwaniem. Wczesna interwencja może uchronić Twojego pupila przed bólem, dlatego zwracaj uwagę na te powszechne oznaki, że coś jest nie tak ze stawami biodrowymi Twojego psa.
- Zmniejszona aktywność
- Trudności z wstawaniem lub wchodzeniem po schodach
- Zmniejszony zakres ruchu w stawach biodrowych
- Problemy z chodzeniem po twardych/śliskich powierzchniach
- Sporadyczna kulawizna tylnych kończyn po wysiłku fizycznym
- Kołyszący się chód
- Utrata mięśni uda
- Ogólne wrażenie sztywności i bólu
Diagnoza
Zauważenie jednego lub więcej z tych objawów jest oznaką, że Twój pies może cierpieć na dysplazję stawu biodrowego, ale aby postawić oficjalną diagnozę musisz porozmawiać z lekarzem weterynarii. Jeśli podejrzewasz, że biodra Twojego psa są dla niego uciążliwe, przekaż jego objawy lekarzowi weterynarii. Przeprowadzi on pełne badanie fizykalne, aby sprawdzić elastyczność stawów. Będzie on manipulował tylnymi kończynami psa, aby sprawdzić zakres ruchu i sprawdzić, czy w stawie nie ma zgrzytów. Jeśli podejrzewają dysplazję stawu biodrowego, ostatnim krokiem przed postawieniem diagnozy jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego.
Leczenie
Chirurgia
Pierwszą i jedyną możliwością wyleczenia jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego w celu modyfikacji lub całkowitej wymiany stawu biodrowego. W przypadku psów młodszych niż 10 miesięcy, lekarze weterynarii często zalecają wykonanie podwójnej lub potrójnej osteotomii miednicy (DPO/TPO). AKC opisuje tę operację:
"W tej operacji chirurg poprawia funkcję stawu kulowo-panewkowego poprzez selektywne przecięcie kości miednicy i obrócenie segmentów".
U dorosłych psów może być konieczna ostektomia głowy kości udowej (FHO). Polega ona na usunięciu przez chirurga głowy kości udowej w celu stworzenia "fałszywego" stawu. Nie przywraca to normalnej funkcji biodra, ale zmniejsza ból związany z dysplazją stawu biodrowego.
Najskuteczniejszą i najbardziej zalecaną metodą operacyjną jest całkowita wymiana stawu biodrowego. Polega ona na wymianie całego stawu na części metalowe i plastikowe w celu ułatwienia prawidłowej funkcji stawu.
Nieoperacyjne metody leczenia
Operacja jest często skutecznym sposobem na wyeliminowanie efektów ubocznych związanych z dysplazją stawu biodrowego, ale jest również kosztowna i nie jest odpowiednia dla każdego psa. Jeżeli Twój pies nie kwalifikuje się do zabiegu chirurgicznego z powodów finansowych lub z powodu istniejących wcześniej schorzeń, warto rozważyć inne możliwości leczenia.
- Ulepszona dieta, aby pomóc w utracie wagi
- Fizykoterapia
- Zmodyfikowane ćwiczenia, aby wykluczyć pracę na twardych powierzchniach
- Leki przeciwzapalne na receptę
- Środki modyfikujące płyn stawowy
Konkretne leczenie będzie zależeć od konkretnego psa i stopnia ciężkości choroby.
Perspektywy
Chociaż dysplazja stawów biodrowych może być wyniszczającym i bolesnym schorzeniem dla wielu psów, większość z nich żyje długo i szczęśliwie, jeśli zastosuje się odpowiednią metodę leczenia. Ważne jest, aby opanować ból i zapobiec wpływowi objawów na jakość życia, ale jest to cel możliwy do osiągnięcia dzięki pomocy doświadczonego i znającego się na rzeczy zespołu lekarzy weterynarii.
H/T do The Kennel Club, AKC, Pet MD